Με βάση τα στατιστικά δεδομένα που δημοσιεύθηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), ο καταγεγραμμένος παγκόσμιος πληθυσμός για το 2019 ανερχόταν 7.676.965.500, με συνολικά περιστατικά καρκίνου για το 2018 18.078.957, ενώ τα περιστατικά θνησιμότητας για το ίδιο έτος ήταν 9.555.027. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά την Ευρώπη ο καταγεγραμμένος πληθυσμός για το 2019 ήταν 930.166.700. Τα συνολικά περιστατικά καρκίνου για το 2018 4.573.972 και τα περιστατικά θνησιμότητας για το ίδιο έτος ήταν 2.144.25 (Cancer Regional Profile, 2020).
Ο Π.Ο.Υ. προειδοποιεί πως, εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, θα υπάρξει 60% αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τις επόμενες δύο δεκαετίες. Η μεγαλύτερη αύξηση που εκτιμάται γύρω στο 81% σε νέες περιπτώσεις αναμένεται να συμβεί σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο επίπεδο διαβίωσης (www.who-outlines-steps-to-save-7-million-lives-from-cancer).
Οι παθήσεις που χρήζουν ανακουφιστικής φροντίδας ποικίλουν. Πρόκειται για χρόνιες παθήσεις τόσο σε ενήλικα άτομα όσο και ανήλικα, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις με ποσοστό 38,5%, περιστατικά ογκολογικών ασθενών στο 34%, χρόνιες αναπνευστικές ασθένειες στο 10,3%, ασθενείς με AIDS στο 5,7% και περιπτώσεις ασθενών με διαβήτη στο 4,6%. Παρ΄ όλα αυτά, το πεδίο δράσης της παρηγορητικής φροντίδας, επιδρά και σε πρόσθετες παθήσεις όπως η νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια ηπατική νόσος, η σκλήρυνση κατά πλάκας, η νόσος Πάρκινσον, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, σε νευρολογικές παθήσεις, σε ασθενείς με άνοια κ.α. (https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care).
Εξετάζοντας το ελληνικό δημόσιο σύστημα και τον τρόπο που λειτουργούσε μέχρι πρότινος, το μοντέλο της κατ’ οίκον φροντίδας θα χαρακτηριζόταν ως πρωτοποριακό και ανατρεπτικό, δεδομένης της υποβάθμισης του συστήματος υγείας στο σύνολό του, με τη «νοσοκομειακό- κεντρική» αντίληψη που επικρατεί και την ελλιπή ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό τον τύπο φροντίδας (Αδαμακίδου et al, 2015).
Πλέον, προωθείται το μοντέλο της κατ’ οίκον φροντίδας ως εναλλακτικός τρόπος περίθαλψης που χαρακτηρίζεται με εξατομίκευση, ευελιξία χρησιμοποιώντας τις τεχνολογικές και ψηφιακές υπηρεσίες που εξυπηρετούν την εφαρμογή της τηλεϊατρικής. Ορισμένοι λόγοι που οδηγούν στην στροφή της ανακουφιστικής φροντίδας των ασθενών κατ’ οίκον είναι αρχικά η πρόληψη των κατακλίσεων, της νόσησης από ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις, της χρόνιας νοσηλείας-παραμονής των κλινών στα νοσοκομεία, που επιβαρύνουν οικονομικά το εθνικό σύστημα δημόσιας υγείας (Αδαμακίδου et al, 2015). Μέσα από μελέτες φανερώνεται πως ο μέσος όρος του κόστους για κάθε νοσηλευόμενο είναι μειωμένο κατά 19% για ορισμένες κατηγορίες ασθενών.
Στην προσπάθεια αποτύπωσης της αναγκαιότητας για ανακουφιστική φροντίδα στην Ελλάδα, υπάρχει δυσκολία καταγραφής της πραγματικής ανάγκης. Παρ’ όλα αυτά, διεξήχθησαν μελέτες, οι οποίες υπολογίζουν πως κατά μέσο όρο ημερησίως χρήζουν ανακουφιστικής φροντίδας 15.000 ασθενείς και χρειάζονται 525 κλίνες. Επιπλέον, με βάση τα δεδομένα της ίδιας έρευνας, υπολογίζεται ότι χρειάζεται να πλαισιώσουν την κατ’ οίκον ανακουφιστική φροντίδα 500 γιατροί, 1.500 άτομα νοσηλευτικό προσωπικό και 1.000 επαγγελματίες υγείας άλλων ειδικοτήτων. Συμπληρωματικά, εξετάζεται η χρησιμότητα των εθελοντών στην υποστήριξη των ασθενών και των οικογενειών τους και υπολογίζεται πως το 25% αυτών θα μπορούσαν να λάβουν στο ελάχιστο 2 ώρες την εβδομάδα εθελοντική υποστήριξη (Mελέτη Σκοπιμότητας για την Ανακουφιστική Φροντίδα στην Ελλάδα, 2019).
Χριστοδούλου Φωτεινή
Κοινωνική Λειτουργός B.Sc, M.Sc Δημόσιας Υγείας
Υπεύθυνη κοινωνικής υπηρεσίας Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.»
Βιβλιογραφία
Αδαμακίδου, Θ., Σταθάτος, Μ., Καλοκαιρινού-Αναγνωστοπούλου, Α. «Νοσοκομειακή περίθαλψη στο σπίτι. Ένα μοντέλο υψηλού επιπέδου κλινικής διαχείρισης ασθενών στην κοινότητα» (2015). ΑΡΧΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ, 32(2):149-157.
«Mελέτη Σκοπιμότητας για την Ανακουφιστική Φροντίδα στην Ελλάδα». Υπουργείο Υγείας-ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Νέα Υόρκη-Αθήνα, Ελλάδα, Φεβρουάριος 2019.
World Health Organization. (2020). WHO report on cancer: setting priorities, investing wisely and providing care for all. World Health Organization.
www.who-outlines-steps-to-save-7-million-lives-from-cancer
www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/palliative-care
