Mindfulness και καρκίνος

Mindfulness και καρκίνος

Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι παρεμβάσεις με βάση το mindfulness συμβάλουν στην αντιμετώπιση των ψυχολογικών συμπτωμάτων που συνδέονται με τον καρκίνο και τη συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Η πρώτη έρευνα που συνέδεσε συγκεκριμένα το mindfulness με τον καρκίνο έγινε το 2000 όπου παρατηρήθηκε σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων στρες, διαταραχής διάθεσης, άγχους, κατάθλιψης και θυμού σε ασθενείς διαγνωσμένους με καρκίνο σε διάφορα στάδια.[1] Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει τουλάχιστον άλλες 30 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες και πάνω από 100 έρευνες που χρησιμοποιούν άλλες ερευνητικές μεθόδους.

Οι μεγαλύτερες έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι τώρα αφορούν κυρίως ασθενείς με καρκίνο του μαστού και συγκρίνουν τα αποτελέσματα ασθενών που συμμετείχαν σε πρόγραμμα mindfulness με εκείνα ασθενών που έλαβαν τη συνηθισμένη φροντίδα, επιβεβαιώνοντας ότι η εκπαίδευση mindfulness φέρνει σημαντική βελτίωση στα σωματικά συμπτώματα και τη συνολική αίσθηση δυσχέρειας των ασθενών, στον ύπνο, το άγχος, την κατάθλιψη, το φόβο υποτροπής και την κόπωση ενώ σημειώθηκαν και βελτιώσεις όσον αφορά τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.[2] [3] [4] [5] [6] [7]

Συνοψίζοντας, ενδεικτικό ως προς την αποτελεσματικότητα του mindfulness στην αντιμετώπιση του καρκίνου, είναι το πόρισμα συστεμικής ανασκόπησης που εκπονήθηκε το 2017 συμπεριλαμβάνοντας 13 έρευνες για διαγνώσεις καρκίνου όλων των τύπων καθώς και κλινικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν μετά το 2009, η οποία κατέληξε ότι το mindfulness επιφέρει θετικά οφέλη αναφορικά με το στρες, τις διαταραχές διάθεσης, το άγχος, την ποιότητα ζωής, τα επίπεδα κορτιζόλης και την αρτηριακή πίεση, προτρέποντας όλους τους επαγγελματίες που δουλεύουν με νέους ασθενείς, ασθενείς με υποτροπή ή ασθενείς που έχουν ολοκληρώσει τη θεραπεία, να συστήνουν το πρόγραμμα MBSR για τη μείωση του στρες στον καρκίνο.[8]

Ενδεικτικά αναφέρουμε, ότι προγράμματα mindfulness εφαρμόζονται ως υποστηρικτική πρακτική σε ασθενείς με καρκίνο στα μεγαλύτερα ογκολογικά νοσοκομεία:

• John Hopkins General Hospital
• Mayo Clinic
• Memorial Sloan Kettering Hospital
• Mass General Hospital 
• New York Presbyterian Hospital
• Cleveland Clinic
  

• Μειώνει τα επίπεδα των ορμονών που σχετίζονται με το στρες μέσα στο σώμα,βοηθώντας έτσι τη θεραπευτική διαδικασία και τονώνοντας τη λειτουργία του ανοσοποιητικού. Κατευνάζει τη λειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και ενεργοποιεί τη λειτουργία του παρασυμπαθητικού νευρικού συστήματος και του πνευμονογαστρικού νεύρου βοηθώντας έτσι στη μείωση των φλεγμονών και των ψυχολογικών συμπτωμάτων που οφείλονται σε αυτές, ενώ επιβραδύνει το ρυθμό φθοράς των τελομερών που σχετίζεται με ασθένειες.[9] [10]

Σωματικά συμπτώματα

1. Πόνος (Johannsen M, O’Connor M, O’Toole MS, Jensen AB, Hojris I, Zachariae R. Efficacy of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Late Post-Treatment Pain in Women Treated for Primary Breast Cancer: A Randomized Controlled Trial. Journal of clinical oncology. 2016;34(28):3390-9.Lengacher CA, Reich RR, Paterson CL, Ramesar S, Park JY, Alinat C, et al. Examination of Broad Symptom Improvement Resulting From Mindfulness-Based Stress Reduction in Breast Cancer Survivors: A Randomized Controlled Trial. Journal of clinical oncology. 2016;34(24):2827-34.)http://ascopubs.org/doi/full/10.1200/JCO.2015.65.7874

• Κόπωση (Lengacher CA, Reich RR, Paterson CL, Ramesar S, Park JY, Alinat C, et al. Examination of Broad Symptom Improvement Resulting From Mindfulness-Based Stress Reduction in Breast Cancer Survivors: A Randomized Controlled Trial. Journal of clinical oncology. 2016;34(24):2827-34.,

van der Lee ML, Garssen B. Mindfulness-based cognitive therapy reduces chronic cancer-related fatigue: a treatment study. Psycho-oncology. 2012;21(3):264-72.)

• Αυπνία (Garland SN, Carlson LE, Stephens AJ, Antle MC, Samuels C, Campbell TS. Mindfulness-based stress reduction compared with cognitive behavioral therapy for the treatment of insomnia comorbid with cancer: a randomized, partially blinded, noninferiority trial. Journal of clinical oncology : official journal of the American Society of Clinical Oncology. 2014;32(5):449-57.)
  Lipschitz DL, Kuhn R, Kinney AY, Grewen K, Donaldson GW, Nakamura Y. An Exploratory Study of the Effects of Mind-Body Interventions Targeting Sleep on Salivary Oxytocin Levels in Cancer Survivors. Integrative cancer therapies. 2015;14(4):366-80.)
• Ναυτία

Ψυχολογικά συμπτώματα

• Άγχος
• Στρες
• Kατάθλιψη https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27261975
• θυμός, αίσθηση ότι χάνουμε τον έλεγχο, το φόβο για το μέλλον, συνεχές αναμάσημα καταστροφικών σκέψεων).

Ποιότητα ζωής 

• Καλύτερη ποιότητα ζωής
• Καλύτερη ικανότητα να ανταπεξέρχονται στις απαιτήσεις της θεραπείας
• Πνευματικότητα: πολλές φορές βλέπουμε ότι με την ολοκλήρωση του προγράμματος οι ασθενείς αποκτούν περισσότερο νόημα στη ζωή τους

Ακολούθησαν και άλλες (μια συγκεκριμένη το 2013) όπου συνέδεσαν την επίδραση του mindfulness στην επιβράδυνση του ρυθμού φθοράς των τελομερών, που σχετίζεται με κάποιες ασθένειες όπως ο καρκίνος.  Έχει δηλαδή επίδραση σε κυτταρικό επίπεδο.

 

Μυρτώ Λεγάκη, MBA

One Breath-Mindfulness Center

 

[1] Speca M, Carlson LE, Goodey E, et al: A randomized, wait-list controlled clinical trial: The effect of a mindfulness meditation-based stress reduction program on mood and symptoms of stress in cancer outpatients. Psychosom Med 62:613-622, 2000.

[2] Wurtzen H, Dalton SO, Elsass P, et al: Mindfulness significantly reduces self-reported levels of anxiety and depression: Results of a randomised controlled trial among 336 Danish women treated for stage I-III breast cancer. Eur J Cancer 49:1365-1373, 2013.

[3] Andersen SR, Wurtzen H, Steding-Jessen M, et al: Effect of mindfulness-based stress reduction on sleep quality: Results of a randomized trial among Danish breast cancer patients. Acta Oncol 52:336-344, 2013.

[4] Lengacher CA, Reich RR, Paterson CL, Ramesar S, Park JY, Alinat C, et al. Examination of Broad Symptom Improvement Resulting From Mindfulness-Based Stress Reduction in Breast Cancer Survivors: A Randomized Controlled Trial. Journal of Clinical Oncology. 2016;34(24):2827-34. 

[5] Zhang J, Xu R, Wang B, Wang J. Effects of mindfulness-based therapy for patients with breast cancer: A systematic review and meta-analysis. Complementary therapies in medicine. 2016;26:1-10.

[6] Carlson LE, Speca M, Faris P, Patel KD. One year pre-post intervention follow-up of psychological, immune, endocrine and blood pressure outcomes of mindfulness-based stress reduction (MBSR) in breast and prostate cancer outpatients. Brain, behavior, and immunity. 2007;21(8):1038-49. 

[7] Haller H, Winkler MM, Klose P, et al: Mindfulness-based interventions for women with breast cancer: An updated systematic review and meta-analysis. Acta Oncol 56:1665-1676, 2017. 

[8] Rush SE, Sharma M: Mindfulness-based stress reduction as a stress management intervention for cancer care: A systematic review. J Evid Based Complementary Altern Med. August 3, 2016 (early release online).

[9] Carlson LE, Beattie TL, Giese-Davis J, Faris P, Tamagawa R, Fick LJ, Degelman ES, Speca M. Mindfulness-based cancer recovery and supportive-expressive therapy maintain telomere length relative to controls in distressed breast cancersurvivors. Cancer. 2015 Feb 1;121(3):476-84.

[10] Breit, S., Kupferberg, A., Rogler, G., & Hasler, G. (2018). Vagus Nerve as Modulator of the Brain-Gut Axis in Psychiatric and Inflammatory Disorders. Frontiers in psychiatry, 9, 44.