“Οι αφανείς ήρωες” Λήδα Κοφινά

Οι φροντιστές είναι οι αφανείς ήρωες. Είναι οι άνθρωποι που όταν τα φώτα πέφτουν πάνω στον ασθενή, ο οποίος άλλωστε είναι και ο πρωταγωνιστής, εκείνοι παραμένουν σιωπηλοί ή στο παρασκήνιο, στηρίζοντας τον με όλες τους τις δυνάμεις στην μάχη με τον καρκίνο. Μετά από 7 χρόνια ως συντονίστρια στην ομάδα καρκινοπαθών «ΚΕΦΙ», θεωρώ ότι χρειάζεται να φωτίσουμε τις ανάγκες και αυτών των ανθρώπων, καθώς αντιμετωπίζουν πληθώρα καταστάσεων και δυσκολιών.

Είναι οι άνθρωποι που θα τρέξουν στους γιατρούς και στις εξετάσεις, κάτι που σημαίνει ότι κάποιες φορές είναι κι οι πρώτοι που παίρνουν στα χέρια τους τη διάγνωση ή τα αποτελέσματα και θα πρέπει να τα ανακοινώσουν στον ασθενή. Είναι οι άνθρωποι που θα τον συνοδεύσουν στα νοσοκομεία και στα χειρουργεία. Σε κάποιες περιπτώσεις, θα επωμιστούν ακόμη και το βάρος των αποφάσεων για την πορεία της νόσου, είτε γιατί ο ασθενής δεν μπορεί ο ίδιος να αποφασίσει για τον εαυτό του, είτε γιατί δεν γνωρίζει. Αυτό το γεγονός όμως, φορτώνει με μια τεράστια ευθύνη τους ώμους τους. Είναι, επίσης, αυτοί που θα αφιερώσουν όλη τη ζωή τους στη φροντίδα του ασθενούς και στο να καλύψουν τις ανάγκες του, είτε πρακτικές, είτε συναισθηματικές.

Οι φροντιστές καλούνται να αντιμετωπίσουν και τον κοινωνικό και φιλικό περίγυρο. Όταν για παράδειγμα, κάποιοι απομακρύνονται μόλις ακούσουν τη λέξη «καρκίνος». Άλλοι θα τηλεφωνήσουν σ’ εκείνους για να μάθουν την πορεία του ασθενούς, καθώς μπορεί να ντρέπονται, να μην τολμούν ή να μην ξέρουν πώς να μιλήσουν σε ένα καρκινοπαθή. Συχνά όμως, αυτή η επαφή με τους γύρω, επειδή συνοδεύεται κι από συναισθήματα οίκτου και λύπησης, τους επιβαρύνει και τους θυμώνει. Έχει φανεί και στην ομάδα αυτό.

Ο καρκίνος αναπόφευκτα φέρνει αναστάτωση στην οικογένεια. Αλλάζει η καθημερινότητα, η διατροφή, αλλάζουν οι προτεραιότητες, ακόμα και οι ρόλοι και η δυναμική ανάμεσα τους. Καλούνται, λοιπόν, οι φροντιστές να διατηρήσουν την ισορροπία μεταξύ όλων αυτών των πρωτόγνωρων καταστάσεων. Το ίδιο και στη στήριξη, τόσο του νοσούντα, όσο και των υπολοίπων μελών της οικογένειας, όπως είναι τα παιδιά ή ο έτερος γονιός. Πρόκειται γι’ αυτούς τους ανθρώπους που, σε τελικά στάδια καρκίνου, θα φροντίσουν τον ασθενή στο σπίτι, γεγονός που μπορεί να τους οδηγήσει σε σωματική και συναισθηματική εξουθένωση. Την ίδια ώρα που το, να πάρουν μια ανάσα μακριά από τον ασθενή, συνοδεύεται με συναισθήματα τύψεων και ενοχών. Οπότε αισθάνονται ότι βρίσκονται σε αδιέξοδο.

Ο επικείμενος θάνατος φέρνει επιπλέον αγωνία και φόβο, τόσο για τις τελευταίες στιγμές που θα ζήσουν με τον ασθενή, όσο και για το μετά. Για το πως θα διαχειριστούν το πένθος, αν θα καταφέρουν να το ξεπεράσουν και αν θα σταματήσουν ποτέ να πονάνε.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, είναι πολύ σημαντικό οι φροντιστές να λάβουν ψυχολογική, και όχι μόνο, υποστήριξη, ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα θέματα όσο το δυνατόν καλύτερα. Κι όπως αναφέρει και το μότο της ομάδας μας: «Ο φροντιστής πρέπει πρώτα να φροντίσει τον εαυτό του για να μπορεί να φροντίσει και τον ασθενή».