Οι ιδιαίτερες διατροφικές ανάγκες του ογκολογικού ασθενή

Η πρώτη προτεραιότητα σε κάθε πρόγραμμα διατροφής, είναι να καλύπτει τον οργανισμό σε θερμίδες και πρωτεΐνη, σύμφωνα με τις ανάγκες του. Αν κάποιο άτομο δεν τρώει ικανοποιητικά, ώστε να καλύψει τις ανάγκες αυτές, τότε θα αρχίσει να χάνει βάρος, μυϊκή μάζα, δύναμη και αντοχή.

Τόσο ο καρκίνος όσο και η θεραπεία του επηρεάζουν σημαντικά τις διατροφικές ανάγκες, μέσω των μεταβολών που επέρχονται στις διαδικασίες της πέψης, της απορρόφησης και του μεταβολισμού.

Οι συμβατικές μέθοδοι αντιμετώπισης του καρκίνου περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία, την ανοσοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και τη χειρουργική αντιμετώπιση μεμονωμένα ή σε συνδυασμό. Ενώ, η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοθεραπεία εφαρμόζονται για την αντιμετώπιση όγκων σε συγκεκριμένα σημεία, η χημειοθεραπεία αποτελεί μια συστηματική θεραπεία που επηρεάζει όλο το σώμα, δυστυχώς και τα υγιή κύτταρα.

Οι παρενέργειες της ακτινοθεραπείας είναι συνήθως στο συγκεκριμένο σημείο που ακτινοβολείται, ενώ κατά τη χημειοθεραπεία επηρεάζονται κύτταρα τα οποία ανακυκλώνονται με ταχείς ρυθμούς, όπως τα κύτταρα του μυελού των οστών, τα θυλάκια των τριχών και ο βλεννογόνος του γαστρεντερικού συστήματος.

Κατά την έναρξη της θεραπείας μπορεί να νιώθετε αρκετά καλά, ώστε να συνεχίσετε να διατρέφεστε όπως και πριν. Καθώς όμως οι θεραπείες θα προχωρούν, ίσως  προκύψουν αλλαγές, οι οποίες μπορεί να εμποδίσουν την επαρκή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών  (π.χ. ανορεξία, αλλαγές στη γεύση, ξηροστομία, ναυτία, δυσκοιλιότητα, διαρροϊκές κενώσεις κ.α.).

Ακόμη κι αν είστε υπέρβαροι, πρωταρχικός σας στόχος θα πρέπει να είναι, να διατηρήσετε το σωματικό σας βάρος, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τις διατροφικές σας συνήθειες. Με σωστές διατροφικές επιλογές, θα μπορείτε να διατηρήσετε όλα τα απαραίτητα, για εσάς, θρεπτικά συστατικά και κατά την περίοδο της θεραπείας.

Ενδεικτικές οδηγίες για τη διατήρηση της διατροφικής κατάστασης σε ένα επαρκές επίπεδο:

• Αποφύγετε να καταναλώνετε 3 μεγάλα γεύματα τη μέρα και αντί αυτού, προσπαθήστε να καταναλώνετε μικρότερες ποσότητες σε πιο συχνά γεύματα.
• Αποφύγετε τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, που είναι πιο δύσπεπτα και τείνουν να παραμένουν στο στόμαχο προκαλώντας δυσφορία ή ναυτία. Τέτοια τρόφιμα μπορεί να είναι το μπέικον, το λουκάνικο, το βούτυρο, η μαργαρίνη, η μαγιονέζα, οι λιπαρές σάλτσες, τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα, τα τηγανητά και τα συσκευασμένα τρόφιμα τύπου κρουασάν, μπισκότα κ.α.
• Τις μέρες της θεραπείας καλό θα ήταν να καταναλώσετε ένα μικρό γεύμα 2 ώρες πριν τη θεραπεία και ένα μικρό κολατσιό κατά τη διάρκεια αυτής (κράκερ, κομπόστα, σκεύασμα ειδικής διατροφής κ.α.), εφόσον επιτρέπεται.
• Προσπαθήστε να καταναλώσετε μία μικρή ποσότητα πρωινού κάθε μέρα. Πίνετε εμπλουτισμένα ροφήματα και σκευάσματα ειδικής διατροφής για να συμπληρώσετε τις ανάγκες του οργανισμού σας.
• Είναι πολύ σημαντικό να μάθετε να προσαρμόζετε τη διατροφή σας, σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες του οργανισμού σας.
• Προσπαθήστε να ζυγίζεστε σε εβδομαδιαία βάση, την ίδια μέρα, την ίδια ώρα και με την ίδια ζυγαριά. Αν παρατηρήσετε ότι χάνετε βάρος, με τη βοήθεια ειδικού διαιτολόγου, προσαρμόστε τη δίαιτά σας, ώστε να λαμβάνετε περισσότερες θερμίδες.

Η κατάσταση θρέψης των ογκολογικών ασθενών διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της νόσου, αλλά και δεικτών υγείας, όπως η ποιότητα ζωής, η λειτουργική ικανότητα και η ψυχική ισορροπία. Η αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης και η διατροφική παρέμβαση, θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο υποστηρικτικό κομμάτι κάθε ογκολογικής θεραπείας, γι’  αυτό μη διστάζετε, ρωτήστε τον γιατρό και τον διαιτολόγο σας, καθώς η κάθε κατάσταση χρήζει εξατομικευμένης προσέγγισης,  σε κάθε περίπτωση υπάρχει λύση!

 

 

Βιβλιογραφία:

• Kathleen Mahan & Sylvia Escott-Stump, Krause’s, (2017). Θεραπευτική Διατροφή, Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας, σελ. 24-26, 30
• Ζαμπέλας, Α (2011). Κλινική Διαιτολογία & Διατροφή 3η Εκδ. Π.Χ Πασχαλίδης
• Aredes, M.A., Garcez, M.R., Chaves, G.V., (2018) Influence of chemoradiotherapy on nutritional status, functional capacity, quality of life, and toxicity of treatment for patients with cervical cancer. Nutrition & Dietetics.

 

Βαϊοπούλου Σοφία, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος , MSc (Κλινική Διατροφή)