Η σημασία της διατροφικής αξιολόγησης στον ογκολογικό ασθενή
«Είμαστε ό,τι τρώμε, ό,τι αναπνέουμε και ό,τι σκεφτόμαστε». Η φράση αυτή εμπεριέχει μέσα της μεγάλη αλήθεια, καθώς όλο και περισσότερες μελέτες, συνηγορούν υπέρ της συσχέτισης της διατροφής και της κατάστασης της υγείας μας.
Είναι γνωστό πως ο καρκίνος αποτελεί μια πολυπαραγοντική νόσο. Πέρα από τους γενετικούς παράγοντες, άλλοι καθοριστικοί παράγοντες εμφάνισης και έκβασης της νόσου, αποτελούν οι περιβαλλοντικοί. Η διατροφή, ο τρόπος ζωής και το περιβάλλον διαβίωσης, αποτελούν, τους σημαντικότερους από αυτούς.
Πώς σχετίζεται η διατροφή με τον καρκίνο;
Τα τελευταία 60 χρόνια οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων άλλαξαν ριζικά. Η υπεραφθονία της σημερινής εποχής και η υιοθέτηση μιας δυτικού τύπου διατροφής, είχε ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση των Ελλήνων από την παραδοσιακή Μεσογειακή Διατροφή και κατά συνέπεια την ολοένα και αυξανόμενη εμφάνιση κρουσμάτων, ορισμένων μορφών καρκίνου.
Είναι σημαντική η διατροφικ αξιολόγηση του ογκολογικού ασθενή?
Η πλειοψηφία των ασθενών με καρκίνο βιώνει, συχνά, έντονες διαταραχές της κατάστασης θρέψης τους, είτε λόγω της ίδιας της νόσου και των θεραπειών που ακολουθούν, για την καταπολέμηση της, είτε λόγω του υψηλού μεταβολικού ρυθμού που την χαρακτηρίζει, με αποτέλεσμα οι ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά να είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Συμπτώματα, όπως η ναυτία, ο έμετος, οι γαστρεντερικές διαταραχές και η αλλαγή στη γεύση, συνηγορούν στην απουσία της όρεξης και έχουν ως αποτέλεσμα το 20% των ανθρώπων που νοσούν με καρκίνο, να πεθαίνουν λόγω κακής θρέψης και όχι εξαιτίας της ίδιας της νόσου. Στην αναγνώριση του προβλήματος συμβάλλει η συνεχής και ολοκληρωμένη διατροφική αξιολόγηση, η οποία θέτει τη βάση της διατροφικής υποστήριξης.
Αποτελεί η κακή κατάσταση θρέψης παράμετρο για την εξέλιξη της νόσου?
Ο τύπος και το στάδιο του καρκίνου, ο χρόνος διάρκειας της νόσου, ο τύπος της θεραπείας, καθώς και το εάν υπήρξε χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης του καρκινώματος, φαίνεται να επηρεάζουν σημαντικά την πρόσληψη της τροφής. Αναλυτικότερα, στα στάδια ΙΙΙ και ΙV έχουμε σημαντική ελάττωση της προσλαμβανόμενης τροφής και της ημερήσιας κατανάλωσης πρωτεϊνών σε σχέση με τα στάδια Ι και ΙΙ.
Η καχεξία, ένα σύνδρομο που χαρακτηρίζεται κυρίως από απώλεια βάρους και μυϊκού ιστού, στους πάσχοντες από καρκίνο οφείλεται στην εξάντληση των αποθεμάτων του λίπους και στη μεγάλη απώλεια μυϊκής μάζας. Επιπλέον, η απώλεια μυϊκής μάζας από τους σκελετικούς μύες, είναι το χαρακτηριστικό κλινικό σημείο της καρκινικής καχεξίας, που δυστυχώς, δεν αναγνωρίζεται αμέσως από τους ειδικούς, παρόλο που τα 2/3 των ογκολογικών ασθενών προσβάλλονται από αυτή.
Έρευνες δείχνουν ότι, τα συμπτώματα της καχεξίας για έναν ογκολογικό ασθενή θα πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα, διότι περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση επιπλοκών, κακή ανταπόκριση στη νόσο, μειωμένη ανοχή στη θεραπεία, περισσότερες επανεισαγωγές στο νοσοκομείο, χαμηλότερου βαθμού ποιότητα ζωής και μειωμένη επιβίωση.
Σε πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη, στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αττικόν, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, η οποία εξετάζει την κατάσταση θρέψης των ογκολογικών ασθενών και πως αυτή επηρεάζεται, τα αποτελέσματα της επιβεβαιώνουν την βιβλιογραφία, καθώς κρίνεται απαραίτητο, προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες της κακής θρέψης που σχετίζονται με τη νόσο, να αναγνωριστεί κάθε καρκινοπαθής σε πρώιμο στάδιο κακής θρέψης κατά την περίθαλψη του στο νοσοκομείο ή από τον ιατρό του σε εξωτερικό ιατρείο.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι, σημαντική απώλεια βάρους και μυϊκού ιστού, παρουσιάζουν οι ασθενείς με καρκίνο στο πνεύμονα και στο ανώτερο και κατώτερο γαστρεντερικό σύστημα. Οι συμπαγείς κακοήθεις όγκοι, όπως είναι ο καρκίνος του παγκρέατος, σχετίζονται, επίσης, με την ανάπτυξη καρκινικής καχεξίας. Αντίθετα, οι ομάδες που συνήθως δεν εκδηλώνουν καρκινική καχεξία είναι ο καρκίνος του μαστού και οι αιματολογικές κακοήθειες.
Βιβλιογραφία
- Krishnasamy, K., Yoong, T. L., et al., (2017) Identifying Malnutrition: Nutritional Status in Newly Diagnosed Patients With Cancer, Clinical Journal of Oncology Nursing. Oncology Nursing Society.
- Neelemaat, F., Kruizenga, H.M. de Vet H.C.W., et al., (2008) National Center for Biotechnology Information. U.S. National Library of Medicine.
- Mazzotta P., & Jeney C.M, (2009) Anorexia-Cachexia Syndrome: A Systematic Review of the Role of Dietary Polyunsaturated Fatty Acids in the Management of Symptoms, Survival, and Quality of Life, Journal of Pain and Symptom Management, Volume 37, Issue 6
- Bozzetti F., & Mariani L., (2009) Defining and Classifying Cancer Cachexia: A Proposal by the SCRINIO Working Group, Journal of Parenternal and Enternal Nutrition, ASPEN, Volume 33, Issue 4
- Huhmann M.B., & Cunningham R.S., (2005) Importance of nutritional screening in treatment of cancer-related weight loss, The Lancet Oncology, Volume 6, Issue 5
- Evans W.J., Morley J.E., & Argilés J., (2008) Cachexia: A new definition, Clinical Nutrition, ESPEN, Volume 27, Issue 6, Pages 793-799
- Πούλια, Κ.Α. (2012) Μελέτη του ρόλου της κατάστασης θρέψης νοσηλευόμενων ασθενών στην εμφάνιση νοσοκομειακών λοιμώξεων, PhD, Αθήνα: Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
- World Health Organization (2018) The top 10 causes of death.
Βαϊοπούλου Σοφία
Διατροφολόγος – Διαιτολόγος , MSc (Κλινική Διατροφή)
