Προστασία των δικαιωμάτων και βασικές αρχές στο Ε.Σ.Υ. στην Ελλάδα

Πολύ συχνά, η τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών και το σύνολο των ενεργειών, στις οποίες υποχρεούνται να προβαίνουν όλες οι υπηρεσίες ενός Νοσοκομείου (ιατρική, νοσηλευτική, διοικητική, τεχνική) ταυτίζεται λανθασμένα με την έννοια της γραφειοκρατίας. Η τελευταία είναι κοινός τόπος ότι αποτελεί μάστιγα και οδηγεί σε πολλαπλά, επαναλαμβανόμενα και δυσεπίλυτα προβλήματα.

Σύμφωνα με το Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης (ΓΕΔΔ) στην Έκθεση του 2014 (όπ.αναφ. στο Πολλάλης, 2015):

«Η κακή γραφειοκρατία ευνοεί την κακοδιοίκηση, η οποία, όπως είναι γνωστό, οδηγεί αρκετές φορές και στη διαφθορά ή ευνοεί την ανάπτυξή της και προκαλεί δυσκολίες και καθυστερήσεις στις διαδικασίες λήψεις αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων».

Το παραπάνω πρόβλημα δεν είναι καινούργιο, ωστόσο, εκείνοι που το διαπιστώνουν, ασχολούνται ελάχιστα –έως καθόλου – με την αναζήτηση του λόγου εκείνου που δικαιολογεί την ύπαρξη των διαδικασιών και, ειδικότερα, με το αν και πώς συνδέονται αυτές με τον θεμελιώδη Νόμο της Πολιτείας μας, το Σύνταγμα (Πολλάλης, 2015). Η μη τήρηση των διαδικασιών στα Νοσοκομεία οδηγεί στην παραβίαση των δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών υγείας, οι οποίες εκφράζονται με διαμαρτυρίες, παράπονα και γραπτές αναφορές. Το Συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του «αναφέρεσθαι» (αρ. 10 παρ. 1 Σ) έχει διπλό περιεχόμενο. Από τη μία πλευρά επιτρέπει στον αναφερόμενο – πολίτη να έχει πρόσβαση – έστω και άτυπη – προς τη Διοίκηση (αρχή), ακόμη και αν αυτό δεν προβλέπεται, χωρίς να υπόκειται σε δυσμενείς συνέπειες. Από την άλλη πλευρά, ο αναφερόμενος αξιώνει από την Διοίκηση να προβεί σε σύντομες ενέργειες και να απαντήσει αιτιολογημένα στην αναφορά του (Δαγτόγλου, 2010:1392-93). Σε πολλές περιπτώσεις, και όταν η επίλυση του προβλήματος εκφεύγει πλέον από τα όρια των αρμοδιοτήτων του Νοσοκομείου, έχουμε Προσφυγή στην Δικαιοσύνη.

Επομένως, η τήρηση των διαδικασιών συνεπάγεται λιγότερες εμπλοκές, προστριβές, μη προσφυγή στα Δικαστήρια, καθώς και ταχύτητα στην υλοποίηση των αποφάσεων της Διοίκησης (Σημαντήρης και Στραγαλινού, 2015). Η σωστή τήρηση του συνόλου των διαδικασιών στα Νοσοκομεία, προκειμένου τα δικαιώματα των ασθενών να γίνονται σεβαστά και να μην παραβιάζονται, παρότι λανθασμένα φαίνεται ότι χρονοτριβεί, στην πραγματικότητα διασφαλίζει αφενός τη νομιμότητα των διαδικασιών και αφετέρου κερδίζει το χρόνο που χάνεται σε άσκοπες, χαώδεις και λανθασμένες ενέργειες. Κάθε κρατική δομή, όπως είναι και το Δημόσιο Νοσοκομείο, συνδέεται απαραίτητα ως προς τη λειτουργία της με τους κανόνες δικαίου, εφόσον και κάθε κοινωνία ανθρώπων δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς έννομη τάξη (Αλεξιάδης, 2000 β).

Ο θεσμός του Συνηγόρου του Πολίτη (Σπηλιωτόπουλος, 2010:96) έχει διαμεσολαβητικός ρόλος μεταξύ των πολιτών και της Διοίκησης. Όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών, ο Συνήγορος του Πολίτη σε Οδηγό Ορθής Διοικητικής Συμπεριφοράς (2012) επισημαίνει και υποδεικνύει μία σειρά από θεσμοθετημένα μέτρα – σε νόμους και άλλες διατάξεις, τα οποία οφείλουν να τηρούν οι υπάλληλοι της Διοίκησης (Δημόσιοι Υπάλληλοι) απέναντι στους πολίτες, που – μεταξύ άλλων- αναφέρονται:

  1. Στην υποχρέωση των υπαλλήλων να ενημερώνουν τους πολίτες για τα μέτρα προστασίας που υπάρχουν στη διάθεσή τους, τις αρχές έναντι των οποίων αυτά μπορούν να ασκηθούν, καθώς και τις προθεσμίες άσκησής τους
  2. Στη διευκόλυνση των πολιτών με κάθε τρόπο αναφορικά με τις υποθέσεις τους (π.χ. υπόδειξη για γραπτό αίτημα σε δύσκολες και περίπλοκες υποθέσεις, άντληση πληροφοριών από το διαδίκτυο, τήρηση προτεραιοτήτων, σαφής και συγκεκριμένη πληροφόρηση κλπ)
  3. Στην αποφυγή κάθε πράξης που μπορεί να προσβάλει ή να μειώσει τον πολίτη
  4. Στην υποχρέωση των υπαλλήλων να μην επηρεάζονται κατά τη συναλλαγή από το φύλο, την εθνικότητα, τη φυλή, τη γλώσσα, την καταγωγή και τις πεποιθήσεις των πολιτών (ληπτών υπηρεσιών υγείας) με τους οποίους συναλλάσσονται
  5. Στην τήρηση της νομιμότητας, της ισότητας, της αναλογικότητας, της εμπιστευτικότητας και του απορρήτου, καθώς και στη διαφάνεια της υπηρεσιακής δράσης

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η πολιτεία οφείλει να έχει θεσπίσει το πλαίσιο εκείνο κατά το οποίο κάθε νοσοκομειακός ασθενής θα μπορεί να απευθύνεται στην αρμόδια υπηρεσία του Νοσοκομείου, ζητώντας προστασία των δικαιωμάτων του και λύση των προβλημάτων του (Αλεξιάδης, 2000α). Το ρόλο αυτό σήμερα στα δημόσια Νοσοκομεία καλούνται να αναλάβουν τα Γραφεία Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας, λειτουργώντας ως εγγυητές της προάσπισης των δικαιωμάτων των ασθενών. Ο συνδυασμός των διατάξεων που αναφέρονται θα πρέπει να αποτελέσει των προμετωπίδα των Γραφείων στο έργο τους, ώστε οι κακές πρακτικές στα Νοσοκομεία, όπως για παράδειγμα οι ανισότητες και τα φαινόμενα διαφθοράς, να δώσουν τη θέση τους σε νέους, διαφανείς και αμερόληπτους τρόπους αντιμετώπισης των ασθενών.

Φωτεινή Χριστοδούλου

Κοινωνική Λειτουργός

ΠΗΓΗ: https://bit.ly/3yahlvd